Czy Rezydent Może Dyżurować Samodzielnie? – Wyjaśniamy.
Rezydentura to bez wątpienia jeden z najważniejszych etapów
kształcenia lekarza, w czasie której nabywa się kluczową wiedzę i umiejętności
niezbędne do uzyskania tytułu specjalisty. Jednocześnie jest to niezwykle
intensywny czas, kojarzony – nie bez racji – z dużym nawałem obowiązków. Wśród
nich do ważniejszych należy podejmowanie dyżurów. Jednak warto zastanowić się
czy rezydent może dyżurować samodzielnie? Odpowiedź na to pytanie przedstawimy z Panem Konradem Dydą z Fundacji Praw Medyka i Med&Lex Sp. z o.o. Ponadto warto pamiętać, że rezydent nie jest ograniczony do pracy w jednym miejscu - atrakcyjne oferty pracy dla lekarzy znajdziecie na klinikaofert.pl.
Zakres uprawnień lekarza rezydenta
Zgodnie z art. 16oa ust. 2 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 roku o zawodach lekarza i lekarza dentysty (tj. Dz.U. z 2021 r., poz. 790), każdy lekarz odbywający szkolenie specjalizacyjne ma cztery podstawowe uprawnienia:
- samodzielnego udzielania świadczeń
zdrowotnych po uzyskaniu pisemnej pozytywnej opinii kierownika specjalizacji
lub kierownika stażu;
- do płatnego urlopu szkoleniowego
- do samokształcenia realizowanego w ramach szkolenia specjalizacyjnego w wymiarze określonym w programie szkolenia specjalizacyjnego;
- do doskonalenia zawodowego.
Z punktu widzenia odpowiedzi na tytułowe pytanie kluczowe znaczenie ma bliższa analiza zakresu pierwszej kategorii uprawnień lekarza realizującego szkolenie specjalizacyjne. Otóż w powołanym powyżej przepisie ustawodawca doprecyzował na czym dokładnie może polegać samodzielność specjalizującego się w danej dziedzinie medycyny w udzielaniu świadczeń zdrowotnych. Otóż „samodzielność” ta obejmuje m.in. stosowanie metod diagnostycznych i leczniczych; wydawanie zaleceń lekarskich; udzielanie informacji o stanie zdrowia pacjenta; wystawianie recept; stwierdzanie zgonu czy właśnie pełnienie dyżurów medycznych.
Skoro więc rezydent jest lekarzem obywającym szkolenie specjalizacyjne w danej dziedzinie medycyny, to – w świetle powyżej przytoczonych regulacji prawnych – wystarczające do pełnienia przez niego dyżuru medycznego jest uzyskanie pisemnej, pozytywnej opinii kierownika specjalizacji. Czy jednak taki dyżur może być pełniony samodzielnie?
Samodzielnie dyżury w czasie rezydentury?
Stosownie do przepisów ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 roku o działalności leczniczej (tj. Dz.U. z 2022 r., poz. 633) pracownicy wykonujący zawód medyczny i posiadający wyższe wykształcenie, zatrudnieni w podmiocie leczniczym wykonującym działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne – a więc przykładowo w szpitalach – mogą być zobowiązani do pełnienia w zakładzie leczniczym tego podmiotu dyżuru medycznego (art. 95 ust. 1). To z kolei oznacza, że dyżury w szpitalach mogą pełnić:
- ich pracownicy wykonujący zawód medyczny;
- posiadający wyższe wykształcenie.
Bez wątpienia każdy lekarz rezydent spełnia te wymagania. Jednak ustawa o działalności leczniczej nie odnosi się do takich kwestii, jak uzyskanie pisemnej zgody kierownika specjalizacji na dyżurowanie. W praktyce może to prowadzić do sytuacji, w których – przynajmniej zostaną podjęte próby – zobowiązania lekarza rezydenta zatrudnionego w szpitalu do samodzielnego dyżurowania, pomimo braku pisemnej zgody kierownika jego specjalizacji na taki krok. Bądź wywierania presji na kierownika, aby taką zgodę wydał. Wydaje się, że wspomniane już problemy kadrowe stwarzają – niestety – doskonałe warunki do tego rodzaju nadużyć.
Jak rozstrzygnąć ten problem?
W związku z tym udzielenie odpowiedzi na pytanie czy rezydent może samodzielnie dyżurować jest możliwe tylko wówczas, gdy rozstrzygnie się relacje pomiędzy wskazanymi powyżej przepisami ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz ustawy o działalności leczniczej. Warto pamiętać, że w drugim z tych przypadków ustawodawca stanowi, że rezydent może, ale nie musi zostać zobowiązany do samodzielnego pełnienia dyżuru. Nie sposób więc przyjmować, że nałożenie takiego obowiązku mogłoby nie uwzględniać regulacji prawnych dotyczących szkolenia rezydentów.
Z tego względu jedynie wyrażenie przez kierownika specjalizacji pisemnej opinii dopuszczającej lekarza rezydenta do samodzielnego pełnienia przez niego dyżurów otwiera możliwość ich podjęcia bądź zobowiązania przez pracodawcę do ich pełnienia. Jednocześnie niedopuszczalne jest wywieranie jakiejkolwiek presji na kierownika specjalizacji – czy to przez samego rezydenta czy też przez jego pracodawcę – na wyrażenie takiej zgody. W końcu jej udzielenie w przypadkach, gdy rezydenta faktycznie nie posiada odpowiedniej wiedzy, umiejętności i doświadczenia niezbędnego do samodzielnego dyżurowania może – w przypadku popełnienia przez niego np. błędu w sztuce medycznej podczas dyżuru – prowadzić do surowszej odpowiedzialności. Zarówno po stronie rezydenta, jak i kierownika jego specjalizacji oraz samego podmiotu leczniczego.
autor tekstu:
Konrad Dyda
Fundacja Praw Medyka, Med&Lex Sp. z o.o.